Nghệ thuật điêu khắc trên vỏ trứng

Trứng là một trong những biểu tượng mùa xuân lâu đời nhất trên thế giới. Hình dáng oval của nó giống với hình giọt mưa và hạt, hai yếu tố vô cùng quan trọng của sự sống hồi sinh.

Bản thân quả trứng hứa hẹn một cuộc sống mới bởi loài chim và nhiều muông thú khác được nở ra từ trứng vào mùa xuân.

Thời xa xưa người Ba Tư, người Hindu và Ai Cập đã từng tin rằng thế giới được sinh ra từ một quả trứng. Còn người Trung Quốc, La Mã và Hy Lạp cổ đại dùng trứng làm quà tặng mỗi độ xuân sang. Ngày nay, người Nga, Ba Lan cùng nhiều người ở các quốc gia khác bỏ ra nhiều tiếng đồng hồ để vẽ lên những quả trứng trong ngày lễ Phục Sinh...

Thật vậy, ý nghĩa sâu sắc của quả trứng đã mang lại cảm hứng sáng tạo cho nhiều nghệ nhân. Không chỉ dừng lại ở việc vẽ lên những quả trứng, ngày càng có rất nhiều nghệ nhân trên toàn thế giới đã biến những chiếc vỏ trứng mỏng manh, dễ vỡ thành những tác phẩm nghệ thuật điêu khắc tuyệt với những nét chạm khéo léo và tinh tế.

Hầu hết các loại trứng được các nghệ nhân chọn để sáng tác là trứng của các loại chim. Chiêm ngưỡng những tác phẩm tạo hình này, người xem bị hút hồn ngay bởi chúng được chạm cực kỳ tinh xảo với vô vàn kiểu mẫu dẫu hình của quả trứng nào cũng giống nhau. Từng nghệ nhân ở từng quốc gia, châu lục khác nhau tạo ra tác phẩm nghệ thuật đặc trưng của từng vùng, miền.

Chẳng hạn như tác phẩm của người Trung Quốc mang phong cách của người Á Đông. Họ khắc những hình ảnh chú gấu trúc, lá sen, hoa đào, chim nhạn... Với người châu âu, họ đưa cả các công trình vĩ đại như tháp Eiffel có tới 120 năm tuổi lên trên vỏ trứng. Bên cạnh đó, họ còn chạm lên chất liệu mỏng mảnh đó cả hình Monalisa với nụ cười huyền bí, hình ngọn đèn hải đăng tỏa sáng trên biển, những thiên thần, những đường nét hoa văn theo phong cách phục hưng, gô tích tinh tế. Ngoài hình ảnh con người, động vật, hoa lá cỏ cây..., nhà điêu khắc tài ba còn tái hiện cả địa cầu trên vỏ trứng có đủ năm châu và những đường kinh tuyến, vĩ tuyến. Hơn nữa, các nhà điêu khắc còn sáng tạo những hình ảnh lạ mắt và vô cùng độc đáo ngoài sức tưởng tượng ví như nghệ sỹ Hạ, người Trung Quốc đã ghi tên mình vào Guinness thế giới khi chạm trổ được 1.938 hình tam giác trên 1 vỏ trứng ngỗng, hay nghệ nhân tài ba Franc Grom, người Slovenia, đã trang trí một chiếc vỏ trứng gà với gần 35.000 lỗ khoan mang đầy tính nghệ thuật. 

Cũng giống như tất cả các loại hình nghệ thuật, tạo hình trên vỏ trứng là công việc đòi hỏi sự tinh tế, khéo léo, bên cạnh việc phải bỏ rất nhiều thời gian và công sức. Trước tiên, nghệ nhân phải lựa chọn loại trứng mà mình sẽ bắt tay vào sáng tác. Những quả trứng tuy cơ bản giống nhau về hình thức, nhưng cũng có vô vàn kích thước và cấu trúc lớp khác nhau từ trứng của những chú chim bồ câu, trứng ngỗng cho đến trứng của những chú đà điểu châu Phi.

Chẳng hạn, để chạm những hình nổi trên bề mặt vỏ, thì độ dày của trứng đà điểu hoặc trứng ngỗng là lựa chọn lý tưởng bởi kích thước và độ dày của chúng. Còn để tận dụng màu sắc tự nhiên trên các lớp của vỏ trứng, các nghệ nhân chọn trứng của loài chim êmu, giống chim cũng thuộc họ đà điểu, sống ở Australia. Bên ngoài vỏ trứng loại này có màu xanh lục đậm tự nhiên, khi chạm khắc sâu hơn vào bên trong có màu xanh dương và bên trong cùng là lớp có màu trắng. Chính sự phân biệt về màu sắc đã tạo ra hình ảnh ba chiều cho tác phẩm rất rõ nét.

Sau khi đã chọn được loại trứng cho ý tưởng nghệ thuật của mình, các nghệ sỹ tiến hành làm rỗng quả trứng bằng cách khoan dưới đáy quả trứng một lỗ nhỏ, ví dụ như trứng đà điểu lỗ khoan sẽ khoảng 1/2 inch. Sau đó lòng trứng được lấy ra bằng dụng cụ hút chân không hoặc xi lanh. Khi chỉ còn lại chiếc vỏ, nó sẽ được làm sạch và chờ đến lúc thực sự khô ráo các nghệ nhân bắt đầu sáng tác. Dụng cụ chạm khắc là những chiếc khoan tốc độ cao, mũi khoan gắn kim cương, giống như khoan của nha sỹ. Tốc độ khoan đóng vai trò rất quan trọng, tốc độ (khoảng 400.000 vòng phút) càng cao thì độ rung càng thấp và tránh được nguy cơ làm tan vỏ trứng. Ngoài ra còn một số dụng cụ khác gồm dao trổ, nhíp...

Chạm khắc trên vỏ trứng không chỉ làm thỏa mãn niềm đam mê sáng tạo của nghệ nhân mà còn mang lại cho họ sự nổi tiếng và cả thu nhập cao bởi ngày càng nhiều khách hàng yêu thích sưu tầm các sản phẩm độc đáo này. Giá của các sản phẩm dao động từ 150 USD đến 1.600 USD phụ thuộc vào chủ đề và độ tinh xảo. Đây cũng là sản phẩm mà ngành công nghiệp không khói của các nước đang hướng tới.